Χειμώνας στο Σίγρι

http://www.emprosnet.gr/Current/?EntityID=b92abd83-0154-4752-80e2-c297b6dc00fc

Γράφει: Χρηστίδου Βαγγελιώ
Εφημερίδα “Εμπρος” 04/02/2010
Οι δύο έζησαν όλη τους τη ζωή εκεί, χωρίς να έχουν εγκαταλείψει τον τόπο τους ποτέ. Οι δύο έφυγαν για χρόνια και επέστρεψαν κατ’ επιλογή στη γενέτειρά τους, δηλώνοντας ευχαριστημένοι από τη ζωή τους αυτήν τη στιγμή. Και είναι και δύο που βρέθηκαν στο Σίγρι αναγκαστικά, για δουλειά. Έξι κάτοικοι, μόνιμοι και μη, μας περιγράφουν πώς είναι η ζωή στον πιο απομακρυσμένο από τη Μυτιλήνη οικισμό της Λέσβου, ειδικά τους χειμερινούς μήνες που οι θερμοκρασίες πέφτουν, τα δρομολόγια μειώνονται, οι άνθρωποι λιγοστεύουν και τα έργα ακόμη αναμένονται…
Με τα χιόνια να έχουν μόλις λειώσει στους γύρω λόφους, επισκεφτήκαμε το χειμωνιάτικο Σίγρι πριν από λίγες μέρες. Το τοπίο εντυπωσιακό, όπως όλη τη χρονιά άλλωστε, οι άνθρωποι όμως σαφώς λιγότεροι. Ακόμη λιγότερα τα δρομολόγια του ΚΤΕΛ, που τους χειμερινούς μήνες είναι μόνο δύο την εβδομάδα. Και κρίσιμη η απουσία - ακόμη -, παρ’ όλο που είναι το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της Λέσβου, του πολυπόθητου και πολύπαθου έργου του λιμανιού και πλοίου που θα το ενώνει απ’ ευθείας με την ηπειρωτική Ελλάδα, χωρίς να απαιτείται η χρονοβόρα οδική διαδρομή μέχρι τη Μυτιλήνη.
Εκεί συναντήσαμε έξι κατοίκους, που ανά δύο μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά, ανάλογα με το χρόνο και το λόγο διαμονής τους στο Σίγρι, που αναπόφευκτα - όπως φάνηκε - καθορίζει και τη διάθεσή τους. Και μας μίλησαν, ανάλογα με την περίσταση, για τη ζωή τους πριν και σήμερα, απαριθμώντας τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ως «ακρίτες» της Λέσβου.

Σταλμένοι από τη δουλειά…
Μαρία Παπαδοπούλου, δασκάλα και διευθύντρια του Δημοτικού Σχολείου Σιγρίου
«Για να έρθεις κοντά στο σπίτι σου, πρέπει πρώτα να φύγεις πολύ μακριά…»
Η Μαρία Παπαδοπούλου ήρθε στη Μυτιλήνη από την Κατερίνη, απ’ όπου και κατάγεται, μόλις φέτος, αφού διορίστηκε ως εκπαιδευτικός και διευθύντρια στο Δημοτικό Σχολείο Σιγρίου - το οποίο έχει περίπου 20 μαθητές -, όπου έχει αναλάβει και τους μαθητές της Α΄ και της Β΄ τάξης. Όπως μας λέει κ. Παπαδοπούλου, που έχει σπουδάσει Παιδαγωγικά στη Γερμανία, η ίδια ζήτησε να μεταφερθεί εδώ, προκειμένου να συγκεντρώσει περισσότερα μόρια και να μπορέσει να βρεθεί κάποια στιγμή κοντά στο σύζυγό και το τριών χρόνων κοριτσάκι της.
«Διορίστηκα εδώ πέρυσι, αλλά ήρθα πρώτη φορά φέτος. Δεν έχω συνηθίσει να μένω σε τόσο απομονωμένα μέρη και με δυσκολεύουν αρκετά πράγματα, σε αντίθεση με άλλους που μπορεί να ζουν εδώ χρόνια και να έχουν συνηθίσει. Η μέρα γεμίζει δύσκολα, αφού μετά τις 3 που φεύγω από το σχολείο και αφού τελειώσω την προετοιμασία για την τάξη, μένω κυρίως στο σπίτι, βλέποντας τηλεόραση, μη έχοντας πολλές επιλογές για έξοδο ή για χόμπυ. Αυτό που μου λείπει είναι ο κινηματογράφος. Βρίσκομαι με άλλους συναδέλφους ή κατοίκους της περιοχής, με τους οποίους κάνουμε βόλτες όταν ο καιρός το επιτρέπει. Το βασικό μου πρόβλημα, ωστόσο, είναι το ότι είμαι μακριά από το παιδί μου, που είναι τριών χρονών και το φροντίζουν ο σύζυγος και η μητέρα μου, αφού δεν είναι αρκετά μεγάλο για να το έχω μαζί μου στο σχολείο εδώ. Εγώ καταφέρνω να πάω να το δω μόνο στις γιορτές και τις αργίες, οι ίδιοι έρχονται όταν προλαβαίνουν. Εξάλλου, δεν είναι καθόλου εύκολη η μετάβαση από το Σίγρι στην Κατερίνη ή το αντίστροφο. Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, πάντως, για μένα πιο δύσκολη είναι η μετακίνηση από το Σίγρι στη Μυτιλήνη, αφού η διαδρομή είναι μεγάλη και ο δρόμος πολύ κουραστικός. Και η Κατερίνη, απ’ όπου κατάγομαι, μπορεί να είναι επαρχία, αλλά εκεί δεν τίθεται το θέμα της πρόσβασης όπως εδώ, αφού εδώ μεσολαβεί πάντα και η θάλασσα. Αν είχε τουλάχιστον πλοίο που θα έφευγε από εδώ και το χειμώνα, η αίσθηση θα ήταν διαφορετική. Τίθεται και θέμα πρόσβασης σε υπηρεσίες, όπως το ότι το κοντινότερο κέντρο υγείας είναι στην Άντισσα ή το ότι για να βγάλουμε χρήματα από αυτόματο μηχάνημα πρέπει να πάμε ως την Ερεσό. Ήρθαμε εδώ ως εκπαιδευτικοί επειδή το Σίγρι έχει πολλά μόρια, προκειμένου να “φτάσουμε” κάποια στιγμή στο σπίτι μας, του χρόνου όμως ελπίζω να πάρω απόσπαση.»

Άννα Νεράντζου, συντηρήτρια απολιθωμάτων στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Λέσβου
«Τα πρώτα πέντε χρόνια ήταν δύσκολα»
Η Άννα Νεράντζου, με καταγωγή από την Άντισσα, περνάει τους τελευταίους επτά χειμώνες της στο Σίγρι εργαζόμενη με οκτάμηνες συμβάσεις από Ιούνιο μέχρι Φεβρουάριο στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Λέσβου, όπου ασχολείται με τον καθαρισμό, την αποκατάσταση και τη συντήρηση ευρημάτων. Αυτό που τη δυσκολεύει περισσότερο μετά από τόσα χρόνια διαμονής της εκεί, εξακολουθεί να είναι η απουσία συγκοινωνίας.
«Μένω στο Σίγρι μόνιμα, αφού δεν έχω όχημα για να μετακινούμαι στο χωριό μου. Προσωπικά μού αρέσει το ήσυχο περιβάλλον του Σιγρίου, ειδικά το καλοκαίρι που είναι πολλοί οι επισκέπτες και μετά τη δουλειά έχω ανάγκη από ηρεμία. Το χειμώνα, ωστόσο, είναι πιο εμφανής η έλλειψη υπηρεσιών. Μας λείπει ένα κέντρο υγείας και ένα φαρμακείο, δεν υπάρχει κοντινό βενζινάδικο και για να προμηθευτούμε πετρέλαιο πρέπει να παίρνουμε από την Άντισσα ή την Ερεσό. Πολύ βασική είναι η ελλιπής συγκοινωνία με λεωφορεία το χειμώνα - αφού το να πας στη Μυτιλήνη με ταξί κοστίζει 90 ευρώ -, αλλά και η απουσία μόνιμων δρομολογίων με το καράβι από εδώ. Είναι, ωστόσο, πλέον, θέμα συνήθειας. Τα πέντε πρώτα χρόνια ήταν δύσκολα, οι περισσότεροι πια είμαστε επαναπαυμένοι, είναι και η δουλειά κοντά στο σπίτι μας, είναι και η ανεργία. Πού να πηγαίνεις στο άγνωστο; Είναι δύσκολο να ξαναρχίσουμε από την αρχή.»

Εκεί μόνιμα
Ιωάννης Σούλιος, ιδιοκτήτης ταβέρνας στο Σίγρι
«Το λιμάνι… δεν το βλέπω να γίνεται»
Ο Ιωάννης Σούλιος, ιδιοκτήτης της ταβέρνας «Κάβο Ντόρο» στο λιμάνι του Σιγρίου, έχει ζήσει όλη του τη ζωή εκεί. Είναι πατέρας δύο παιδιών, που μένουν πλέον εκτός νησιού και έρχονται μόνο τις ημέρες των γιορτών και το καλοκαίρι. Δεν τον ενοχλεί η απόσταση του χωριού του από την πόλη, αλλά η απομόνωση που δημιουργείται από την έλλειψη επαρκούς συγκοινωνίας.
«Το χωριό μας ζωντανεύει από το Πάσχα μέχρι τον Οκτώβριο. Το καλοκαίρι μπορεί να έχουμε πολλούς τουρίστες, αλλά το χειμώνα έρχονται μέχρι εδώ μεμονωμένοι επισκέπτες, κυρίως από τα γύρω χωριά ή από την Καλλονή και τη Μυτιλήνη, μόνο μέσα στα Σαββατοκύριακα και εφόσον είναι καλός ο καιρός, για να επισκεφτούν το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας ή να κάνουν τη βόλτα τους. Οι πιο πολλοί κάτοικοι είναι μεγάλοι σε ηλικία, αφού οι νέοι δύσκολα κάθονται εδώ. Στη Μυτιλήνη κατεβαίνω σπάνια, μόνο για ψώνια και άλλες δουλειές. Μας δυσκολεύει πολύ η απουσία συγκοινωνίας, αφού μέσα στο χειμώνα υπάρχουν μόνο δύο δρομολόγια που ενώνουν το Σίγρι με τη Μυτιλήνη, κάθε Δευτέρα και Πέμπτη. Όσο για το λιμάνι, χρόνια τώρα το λένε, αλλά… δεν το βλέπω να γίνεται ποτέ. Το καλοκαίρι που υπήρχε το πλοίο, ανέβαινε εδώ πολύς κόσμος, είδαμε πολύ μεγάλη διαφορά, ωστόσο δεν ξέρω αν θα είχε νόημα να λειτουργούσε και το χειμώνα, αφού δεν έχει κόσμο.»

Γιάννης Παπάς, συνταξιούχος αγρότης
«Μόνο παράπονα έχουμε…»
Με πιο… μελανά χρώματα περιγράφει τη ζωή στο χωριό του ο συνταξιούχος κτηνοτρόφος Γιάννης Παπάς, το επάγγελμα του οποίου ακολουθεί σήμερα και ο γιος του.
«Το καλοκαίρι έχει κόσμο και ζωντανεύει το μέρος. Το χειμώνα είναι μαρτύριο, η μοναξιά είναι μεγάλη. Ο γιατρός δεν έρχεται συχνά, συγκοινωνίες δεν έχει. Μόνο μέχρι το γιατρό μετακινούμαι, στην Άντισσα ή τη Μυτιλήνη. Έχω και το γιο μου που είναι κι αυτός αγρότης, δε φεύγει καθόλου από εδώ, πού να πάει να βρει τα καλύτερα; Όλοι εδώ τρέχουμε και τίποτα δεν κάνουμε, έχουμε λίγα ζώα ο καθένας, τα βγάζουμε έξω και τα γυρίζουμε πίσω. Πού να πάμε όσοι γεννηθήκαμε εδώ;»

Οι «επαναπατρισμένοι»
Παύλος Τσίκνας, συντηρητής των ανεμογεννητριών
«Όταν θες να βρεις κάτι να κάνεις, θα το κάνεις»
Ο Παύλος Τσίκνας μεγάλωσε στην Αυστραλία και στη συνέχεια έζησε στην Αμερική και στην Αθήνα. Γύρισε στο Σίγρι, από όπου και κατάγεται, το 1998 και έκτοτε ζει εκεί με την οικογένειά του, εργαζόμενος εδώ και δυόμισι χρόνια ως υπεύθυνος για τη συντήρηση και τη σωστή λειτουργία των ανεμογεννητριών. Μετά από τόση περιπλάνηση, συνειδητά έχει επιλέξει να μείνει στον τόπο του, όπου παρά τις ελλείψεις νιώθει πλήρης.
«Δε θα επέστρεφα ποτέ στην Αθήνα, με είχε κουράσει το άγχος της καθημερινότητας. Τα παιδιά μου πήγαν εδώ σχολείο, δε μας έχει λείψει τίποτα. Δεν ένιωσα έλλειψη ούτε όταν έπαθα έμφραγμα πριν από 10 χρόνια και χρειάστηκε να νοσηλευτώ στο Νοσοκομείο της Μυτιλήνης. Η μέρα μου είναι γεμάτη και δε σκέφτομαι ποτέ ότι θέλω να φύγω. Ούτως ή άλλως, δεν μπορώ να απομακρυνθώ, αφού πάω κάθε μέρα στις ανεμογεννήτριες και πρέπει να έχω το νου μου. Από την άλλη, γιατί να φύγω; Όταν θες να βρεις κάτι να κάνεις, θα το κάνεις. Εγώ, για παράδειγμα, όταν έχει καλές μέρες ψαρεύω με τη βάρκα μου ή ασχολούμαι με κατασκευές.»

Αντώνης Χιώτης, ιδιοκτήτης καφενείου (και όχι μόνο)
«Ο “Καλλικράτης” είναι μεγάλη απογοήτευση…»
Ο Αντώνης Χιώτης κατάγεται από το Σίγρι. Επέστρεψε στον τόπο καταγωγής του πριν από δυόμισι χρόνια, μετά από μεγάλο διάστημα απουσίας στην Αθήνα, αλλά και διαμονής στη Μυτιλήνη, όπου ανέπτυξε ευρεία γκάμα δραστηριοτήτων - ανάμεσα στις οποίες και συνεργασία με το «Ε». Εκτός από το καφενείο που έχει στο χωριό, έχει οργανώσει και θεατρική ομάδα, ασχολείται με τον Πολιτιστικό Σύλλογο και με διάφορες άλλες δραστηριότητες - όπως η συγκέντρωση για τη «Eurovision» -, ενώ εκδίδει και τη διμηνιαία εφημερίδα «Σίγρι σήμερα». Όσο γεμάτη και αν είναι η καθημερινότητά του, δεν παύει να εντοπίζει τα προβλήματα του απομονωμένου Σιγρίου.
«Αποφάσισα να επιστρέψω στο Σίγρι αφού ένιωθα ότι η Μυτιλήνη δεν είχε κάτι άλλο να μου προσφέρει. Έχω μια δουλειά δική μου, το καφενείο, ένα από τα τρία σημεία στο χωριό που μπορεί κάποιος να πιει καφέ, από την οποία βγάζω τα προς το ζην. Ασχολούμαι και με πολλά άλλα πράγματα, έχω φίλους και παρέες, αφού υπάρχουν αρκετοί νέοι άνθρωποι, όπως οι δάσκαλοι ή τα νέα ζευγάρια. Μπορείς να κάνεις πράγματα που σε γεμίζουν και να προσφέρεις όπου και να είσαι, αρκεί να έχεις ευαισθησία και να μην αφεθείς να σε πάρει από κάτω. Ωστόσο, είναι πολλές οι πρακτικές δυσκολίες. Αν θέλεις, για παράδειγμα, ένα φάρμακο, θα πρέπει να ζητήσεις να σου το φέρει κάποιος που έχει πάει στην Άντισσα ή την Καλλονή. Πρόκειται, όμως, για διαδικαστικά πράγματα, που αν είσαι προνοητικός δε θα σου λείψουν. Εμένα δε μου λείπει τίποτα από τη Μυτιλήνη, έχω να κατέβω τέσσερις μήνες. Υπάρχουν, όμως, προβλήματα και υπάρχουν διεκδικήσεις και προσμονή για όσα πρέπει να γίνουν, όπως είναι το λιμάνι ή ο δρόμος. Τι άλλο πρέπει να περιμένουμε ώστε να προχωρήσουν τα έργα; Ο “Καλλικράτης”, τέλος, είναι άλλη μια μεγάλη απογοήτευση για εμάς, αφού το “κέντρο” μεταφέρεται ακόμη πιο μακριά από την Ερεσό και θα πρέπει να κάνουμε ολόκληρο ταξίδι. Αναρωτιέμαι ποιος θα είναι ο πολιτικός, που θα διοικήσει ένα δήμο δυτικής Λέσβου…»